Het Ultimatum

Het (verwacht) fiasco van premier Leterme, in zijn poging om een ‘radicale’ staatshervorming tot stand te brengen, heeft ons land opnieuw een dreun toegebracht. De deadline van 15 juli, die hij zichzelf had gesteld, heeft hij niet eens gehaald. Zijn ontslag werd hem door de hardliners van zijn eigen partij en vooral van zijn kartelpartner als ’t ware opgedrongen. Zijn ultiem voorstel om de gemeenschappen in de geplande staatshervorming te betrekken was nochtans door zijn coalitiepartners én door een belangrijk deel van de oppositie gunstig onthaald. Eens temeer werd hij in hoofdzaak door zijn eigen achterban teruggefloten.
De ontslagnemende premier heeft Koning Albert opnieuw de kastanjes uit het vuur laten halen. Na een drietal dagen beraad heeft deze evenwel zijn ontslag geweigerd, zodat de regering gewoon haar werkzaamheden kan voortzetten. De premier mag dus aan zijn zijde het 21 juli-defilé in ogenschouw nemen. Hij kreeg van de vorst wel de bijzondere opdracht mee de ‘institutionele dialoog’ maximaal te bevorderen. Ingaande op zijn wensen stelde de koning meteen ook drie ‘bemiddelaars’ uit het frans- en duitstalig landsgedeelte aan, om het terrein te ‘ontmijnen’ en het pad te effenen.
Deze nieuwe ontwikkeling in het communautair debat toont, voor zover nog nodig, de belangrijke rol aan die de vorst in dergelijke uiterst moeilijke omstandigheden daadwerkelijk vervult. De voorstanders van een louter ceremoniële functie voor het staatshoofd dienen zich hierop wel even te bezinnen.
De drie bemiddelaars, de Donea (MR), Langendries (cdH) en Lambertz (PS) krijgen voor deze taak tijd tot einde juli. Of ze werkelijk in hun opdracht zullen (kunnen) slagen, valt af te wachten. Verklaringen van enkele spilfiguren uit het CD&V - N-VA-kartel geven te verstaan dat deze nieuwe deadline als een ultimatum moet aangezien worden.

De aanduiding van de drie bemiddelaars toont evenwel aan dat het communautair discours wordt opengetrokken tot een dialoog tussen de gemeenschappen. De kans is reëel dat wij op die manier zouden afglijden van een federale naar een confederale staat. Dit zou op termijn de totale ontmanteling van de nationale eenheid tot gevolg kunnen hebben. Deze ontwikkeling zou nog meer vervreemding, nog meer gezanik, nog meer onenigheid, nog meer twistpunten, nog meer nodeloze herrie tot stand brengen. Waartoe dit ons uiteindelijk nog leiden kan, staat in de sterren geschreven.

Het is best mogelijk - maar helemaal niet zeker - dat de gemeenschappen, met meer bevoegdheden en macht, garant zullen staan voor ‘beter bestuur’. Dit valt hoe dan ook nog af te wachten. Het staat echter als een paal boven water dat confederalisme aanleiding zou geven tot nog meer touwtrekkerij en conflicten. Als de ‘deelstaten’ in het land het voor het zeggen krijgen, leidt dit wellicht tot nog meer wedijver en confrontatie en dreigt vroeg of laat de finale clash. Men hoeft zich geen illusies te maken: de separatisten zullen nog een grotere mond opzetten en nog meer stokken in de wielen steken, met als voornaamste doel: België doen barsten.

Onze politici spelen thans met vuur. Meer dan ooit is bedachtzaamheid geboden, om de eenheid van het land te handhaven. Tegenover elke vorm van confederalisme dient een stevig bolwerk te worden opgetrokken om de kostbare en noodzakelijke eenheid van het land te vrijwaren. De oprichting van een nationale kieskring (zie Opinie 4), die borg staat voor de inspraak van alle inwoners van het land, is een absolute vereiste. Een aantal bevoegdheden, die feitelijk niet thuishoren bij de gemeenschappen, dienen te worden teruggegeven aan het nationaal niveau. De verankering van de gewesten in ’s lands bestuur dient krachtig bezegeld te worden.

Het ziet er voorlopig niet rooskleurig uit. Wonder boven wonder, de economie in het land houdt, ondanks de benarde financiële toestand, nog kop boven water. Er is reeds ontzaglijk veel tijd verloren maar wellicht komt het uiteindelijk toch nog allemaal goed, zeg maar met een Belgisch verstandig ‘compromis’.