Memento 'De Groote Oorlog'

De eerste evenementen in het raam van de nationale herdenking van de Eerste Wereldoorlog (1914 – 1918) hebben een ongeziene belangstelling opgewekt en een buitengewone weerklank gevonden. Nooit eerder kregen gebeurtenissen die tot de diepe geschiedenis van ons Land behoren, dergelijke reminiscentie. Het is verrassend, haast wonderlijk, dat zoveel landgenoten in de jachtige wereld waarin wij leven, stilstaan bij dergelijke donkere bladzijden uit het verleden.
 

‘De Groote Oorlog’ was in feite het eerste militair conflict – de (Nederlandse) ‘Tiendaagse veldtocht’  in augustus 1831 niet te na gesproken - waarin het koninkrijk België sinds zijn oprichting betrokken geraakte. De onafhankelijkheid en integriteit van de jonge natie werden toen hoog in het vaandel gedragen.

Vooral sinds de generatie oorlogsgetuigen volledig was uitgestorven, was de interesse voor W.O.1  in ons Land enigszins afgenomen. Niettemin werd die collectieve herinnering, vooral in West-Vlaanderen, nog levendig gehouden, dank zij de talrijke, goed onderhouden militaire begraafplaatsen en oorlogsmonumenten. Inzonderheid de ca. 200.000 grafzerken van gesneuvelden van het Gemenebest zijn een blijvend en aangrijpend gedenkteken.

De gebeurtenissen van honderd jaar geleden hebben ons Land inderdaad zwaar getroffen en diep getekend. Ze versterkten tegelijk de levenskracht en de saamhorigheid van de geschonden natie.
Na de invasie van het neutrale België door het Duitse leger, op 4 augustus 1914, boden onze troepen, onder bevel van koning Albert I, gedurende ruim een maand, moedig en hardnekkig weerstand; wegens de Duitse overmacht trokken zij zich, na de val van Antwerpen, terug achter de IJzer, waar zij tot het uiterste standhielden. Overeenkomstig  het neutraliteitsverdrag van 1839 kregen zij naderhand de steun van o.m. koloniale Franse troepen en de British Expeditionary Force. Inmiddels had zich ook de onderwaterzetting van de Nieuwpoortse Polders voltrokken, wat uitmondde in een vier jaar durende, bloedige ‘loopgravenoorlog’.

Initiatief

De federale en deelregeringen, provincies, talrijke steden, gemeenten en organisaties hebben het lofwaardig initiatief genomen om deze dramatische gebeurtenissen weer levendig in herinnering te brengen.

In diverse plechtigheden, reconstructies, tentoonstellingen, animaties, meetings en publicaties werd op waardige, vaak aangrijpende wijze hulde gebracht aan het plichtsbesef en het offer van zoveel soldaten en burgers.
 

Hoogtepunten waren de indrukwekkende Last Post-momenten aan de Menenpoort te Ieper, de artistieke evocatie  ‘Lichtfront’ aan de voet van het Koning Albert monument te Nieuwpoort, en de met fakkels verlichte, 84 km lange frontlijn tussen Nieuwpoort en Ploegsteert.
 

Bijzonder treffend was ook de ingetogen vredesoproep van de 12-jarige kroonprinses Elisabeth; ze had haar toespraak trouwens ook zelf opgesteld in de drie landstalen. Haar optreden, in aanwezigheid van het Koningspaar, vertolkte als het ware de voorname rol die ons vorstenhuis steeds heeft vervuld bij het waarborgen van onze onafhankelijkheid.

Verzoening

De deelname van verscheidene regeringsleiders en gezanten  van bevriende landen getuigde van hun waardering voor het Brave little Belgium.

De aanwezigheid en participatie van bondskanselier Angela Merkel waren opmerkelijk. Ze bevestigden en bekrachtigden als ’t ware het goede nabuurschap van het nieuwe Duitsland, dat West-Europa eerder tot tweemaal toe zoveel ellende had bezorgd. De bondstaat heeft het inmiddels zelfs tot sterkhouder van de Europese Unie gebracht; de oorlogen zijn aldus de voedingsbodem geworden van verzoening en vrede.
Tegelijk  werd ook de vriendschap met de andere buren, Frankrijk en Groot-Brittannië, evenals met de Verenigde Staten nog aangescherpt. Ook President Obama bezocht de graven. Zelden kwam ons Landje zo uitgebreid in de internationale belangstelling.
Zelfs op binnenlands vlak bleek de grote Herdenking tot enige rust en vrede te leiden. De N-VA stuurde enkele van haar kopstukken naar de plechtigheden: Siegfried Bracke (Kamervoorzitter),  Jan Peumans (voorzitter van het Vlaams Parlement), Geert Bourgeois ( Vlaams minister-president), vicepremier Jan Jambon… Na de recente incidenten bij de eedaflegging en de openingszitting van de regering leverde dit geen aanstootgevend vertoon op; wel doorgaans gestreken, soms gespannen en zelfs beduusde gezichten. De ‘grote leider’ uit Antwerpen kreeg men er helemaal niet te zien.

België eerde op hoffelijke en serene wijze de eerste hoeders van onze vrijheid en onafhankelijkheid: een kostbaar goed dat wij nooit ofte nimmer mogen laten verkwanselen.